به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، روزنامه کريستين ساينس مانيتور نوشت: دو روز گفت‌وگوهاي هسته‌يي در قزاقستان عمق اختلاف و دامنه نامتناسب بودن انتظارات ميان ايران و شش کشور (آمريکا، چين، روسيه، فرانسه، انگليس و آلمان) را در حالي که به دنبال راههايي براي محدودکردن حساس‌ترين فعاليت هسته‌يي ايران هستند، به معرض نمايش گذاشت.

در ادامه اين گزارش با بيان اين که اين مذاکرات به لحاظ جزئيات و عمق به گفته مقامات هر دو طرف بي‌سابقه بود، ادعا شده است: مذاکرات حتي شامل يک تبادل نظر مستقيم 30 تا 40 دقيقه‌اي ديپلمات‌هاي ارشد آمريکايي و ايراني بر سر ميز مذاکره شد.

با اين حال اين دور از مذاکرات به جاي کاهش شکاف مسحور کننده پنج دور از گفت‌وگوهاي قبلي ميان ايران و گروه 1+5 ، ظاهرا به شکلي بي‌سابقه ابعاد چالش ديپلماتيک پيش‌ رو را نشان داد.

5+1 مي‌خواهد ايران از غني‌سازي 20 درصدي دست بردارد و يک تاسيسات زيرزميني‌اش را برچيده و در عوض لغو نسبي تحريم‌ها را دريافت کند. اين پيشنهاد اولين گام در جهت يک معامله برزگ براي اطمينان يافتن از اين است که ايران هرگز بمب هسته‌يي توليد نخواهد کرد.

ايران مي‌گويد مي‌خواهد بداند که توافق نهايي حق اين کشور براي غني‌سازي با اهداف صلح‌آميز را تضمين خواهد کرد و به تحريم‌ها پايان خواهد داد.

مقامات ايراني خاطر نشان کردند که پيشنهاد متقابل درباره غني‌سازي 20 درصدي در ازاي لغو کليه تحريم‌هاي يک جانبه را مطرح کردند.

اين گزارش حاکي است: واژگان تندي توسط ديپلمات‌ها به طور علني بيان شد در حاليکه هر طرف درصدد آن بود که اين طور نشان دهد که طرف ديگر بايد به خانه برود و تفکراتش را بسنجد. هيچ تاريخي براي دور بعدي گفت‌وگوها تعيين نشد اما تصميمات درباره چگونگي ادامه آن ظرف روزهاي آينده اتخاذ خواهد شد.

يک مقام عالي رتبه آمريکايي که خواست نامش فاش نشود گفته است: ممکن است پيشرفتي حاصل نشده باشد اما شکست هم نخورديم.

وي مدعي شد:منصفانه است اگر بگوييم ايران فقط آمادگي برداشتن گام‌هاي بسيار حداقلي را در رابطه با محدودکردن برنامه هسته‌يي خود دارد؛ در حالي که انتظار پاداش چشمگيري در ازاي آن دارد؛ اين مبنايي واقع‌گرايانه براي پيشرفت نيست.

وي ادامه داد: اين (مذاکرات) يک48 ساعت مفصل و فشرده بود. ما فقط همه آنچه را شنيديم و بحث کرديم، جذب کرديم همگي نياز به جذب و هضم آنچه شنيده‌ايم داريم.

در طول نخستين روز مذاکرات، ديپلمات‌هاي ايراني نيازشان به يک چارچوب توافق شده درباره «ابعاد» و «نتيجه نهايي» اين روند پيش از آنکه بتوانند گام‌هاي مقدماتي را بردارند، مطرح کردند و نگران بودند که درخواست‌هاي 1+5 فقط به لغو تحريم‌هاي حاشيه‌اي منجر شود.

پيشنهاد فعلي 1+5 که مانيتور آن را مشاهده کرده در نظر دارد که ايران در نهايت «گام‌هاي چشمگير بيشتر» نامشخصي را پيش از لغو تحريم‌هاي کليدي بردارد.

يک ديپلمات غربي گفت که 1+5 از پاسخ ايران متحير شده است.

سعيدجليلي، مذاکره‌کننده ارشد ايران بعد از گفت‌وگوهاي آلماتي در مصاحبه‌اي با مانيتور گفت که ايران «همواره» به 1+5 گفته است که يک چنين توافق درباره چارچوب براي «تقويت همکاري» ضروري است.

جليلي به مانيتور گفت: فکر مي‌کنم ما به بهترين نحو به حداکثر سوالات ممکن از ما پرداختيم.

وي افزود: ما زمان زيادي گذاشتيم، سوالات زيادي پرسيده شد،‌پاسخ داديم و مواضع و ايده‌هاي‌مان را به تفصيل تشريح کرديم. به شکلي که در نهايت از اعضاي (1+5) پرسيده شد «آيا سوالي باقي مانده» و هيچ‌کس سوالي نپرسيد.

اين گزارش حاکي است: در بيانيه پاياني ايران از چند عبارت مثبت استفاده شد. جليلي گفت که ايران يک «طرح اقدام» را مطرح کرد که شامل پيشنهاد 1+5 بود و به «حرکت روبه جلو» اشاره کرد و اينکه هدف «شرايط جديد» اين ابتکار ايران براي پيش‌بردن گفت‌وگوها به شکلي سازنده است.

جليلي گفت که اکنون «برعهده 1+5 است که اراده و صداقت خود را در برداشتن گام‌هاي اعتمادساز متناسب نشان دهد.»

وي افزود: اعتمادسازي خياباني دوطرفه است و امروز بعد از اقدامات بسيار اتخاذ شده توسط جمهوري اسلامي ايران براي فراهم کردن اعتماد بيشتر، (1+5) بايد براي جلب اعتماد مردم ايران کار کند.

جليلي گفت که غني‌سازي 20 درصدي حق مردم ايران است اما بدون ارايه توضيح افزود که «اين مي‌تواند مساله‌اي براي کمک به اعتمادسازي بيشتر باشد».

اين گزارش حاکي است: 1+5 اقدامات ديپلماتيک ايران را به شکلي بسيار متفاوت مي‌بينيد.

بر اساس اين گزارش مقام آمريکايي که پيش‌تر نيز از آن ياد شد، گفت: (ايران) به پيشنهاد ما با برخي ايده‌ها پاسخ داد که از نظر ما پاسخ حداقلي بود که نه تنها گام‌هاي بسيار بسيار کوچکي را در برداشت بلکه تقاضاي زيادي را در ازاي آن گام‌هاي کوچک دارد.

وي افزود: شکاف ميان موضع فعلي آنها و موضع ما کاملا بزرگ است.

اين گزارش حاکي است: آن اختلافات در مکالمه مستقيم و طولاني (از طريق مترجمين) ميان جليلي و وندي شرمن، رييس هيات آمريکايي و معاون امور سياسي وزير امور خارجه آمريکا روشن شد. به گفته ديپلمات‌ها اين يکي از چندين (دور مکالمات) ميان جليلي و مذاکره‌کنندگان 1+5 به صورت فردي بود.

مقام آمريکايي ياد شده گفت: ما جهان را به شکلي متفاوت مي‌بنيم.

وي ادامه داد: ما از فرهنگ‌هاي متفاوت، سوابق متفاوت و راههاي متفاوت براي حل مشکلات آمده‌ايم و بنابراين درک يکديگر و درک آن چه ديگري مي‌گويد به زمان زيادي نياز است... حقيقتا موضوع دشوار، جزييات است.

اين گزارش حاکي است، در ميان آن جزييات اين موضوع قرار دارد که ذخاير روبه‌رو شد اورانيوم 20 درصدي چطور مديريت شود. ايران مي‌گويد براي تامين سوخت راکتور تهران به آن نياز دارد و حدود 40 درصد ذخائرش را به اکسيد لازم براي استفاده به عنوان سوخت تبديل کرده است.

معاملات قبلي درباره تبادل اورانيوم شکست خورده‌اند، پيشنهاد فعلي 1+5 ايران را به خريد سوخت و ايزوتوپ‌هاي پزشکي قادر مي‌سازد.

جليلي به مانيتور گفت: آنچه ما بر آن اصرار داريم حق‌مان براي غني‌سازي است.

وي افزود: اين در مورد پنج درصد يا 20 درصد صدق مي‌کند. به خوبي مي‌دانيد که اورانيوم 20 درصدي براي اهداف پزشکي به کار مي‌رود. يک ميليون بيمار ايراني از اين ايزوتوپ‌ها استفاده مي‌کنند.

جليلي افزود: امروز از اين سوخت منحصرا براي مسايل بشردوستانه، اهداف پزشکي و صرفا براي اهداف صلح‌آميز استفاده مي‌شود.

اين گزارش حاکي است: يک مشکل ديگر در آلماتي حل نشد. چندين قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل از ايران مي‌خواهد کليه فعاليت‌هاي غني‌سازي در تمامي سطوح را تا زماني که مسايل باقي مانده مربوط به فعاليت گذشته ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي رفع نشده است، تعليق کند.

مقامات ايراني مي‌گويند که سلاح هسته‌يي را به دليل غيراسلامي بودن رد مي‌کنند اما در عين حال غني‌سازي را هرگز متوقف نمي‌کنند و آن را « حق لاينفک خود به عنوان امضاکننده پيمان منع اشاعه تسليحات هسته‌يي در نظر مي‌گيرند» به اين دليل که ايران مي‌خواهد بداند وقتي اين روند تمام شود و پيش از هرگونه گام مقدماتي همچنان قادر خواهد بود غني‌سازي کند.

مقامات 1+5 نيز تعابير مختلفي دارند، روسيه در گذشته عنوان کرده است که بايد «حق» غني‌سازي ايران به رسميت شناخته شود مسکو اين دور مذاکرات در آلماتي را يک «گام روبه جلو» خواند.

مقام آمريکايي ياد شده گفت: آنچه درباره‌اش حرف مي‌زنيم پايبندي کامل به قطعنامه‌هاي شوراي امنيت و مسووليت‌هاي ايران تحت ان‌.پي.تي است.

وي افزود: و همواره گفته‌ايم که اين‌ها رعايت شود، آن‌گاه آنها مي‌توانند شاهد راهشان به سوي يک برنامه هسته‌يي حقيقتا صلح‌آميز و غيرنظامي تحت ان‌.پي.تي باشند و همه تحريم‌ها لغو شود.

در پايان اين گزارش به نقل از مقام آمريکايي ياد شده ادعا شده است: بنابراين هيچ رمز و رازي درباره اينکه پايان داستان چيست وجود ندارد.